İşlemci, bilgisayarın beyni
niteliğindeki en önemli bileşendir. Diğer aygıtlardan gelen verileri
matematiksel işlemler yardımı ile işler, sonuca ulaşır ve sonucu gerekli
yerlere gönderir. Çalışabildikleri maksimum saat hızları yani frekansları
sınıflandırılmalarına yardımcı en önemli kriterdir. Çalıştıklarında çok
ısınırlar, dolayısıyla üzerlerine soğutucu ve fanlar yerleştirilir.
Görevi
Örnek olarak 2 ve 3 ü topla sonucu
bana ilet komutu verildiğinde işlemci hemen aritmetik merkezini devreye sokar,
işlemi gerçekleştirir ve sonucu bize iletir. Benzer şekilde özel bir yöntemle
kodlanmış MP3 dosyalarını açar, işler ve gerekli veriyi ses kartına iletir.
Kısacası hesaplaması veya karar verilmesi gereken her şeyde işlemci devreye
girer Hesaplama işlemlerinde “aritmetik”, karar verilmesi gereken işlemlerde de
“mantık” ünitesi devreye girer.
İşlemcilerin yapısı hiç bir
mekanik parçası olmayan tamamen devreler ve transistörlerden oluşur. İçlerinde
milyonlarca transistor bulunur ve bu transistorlerin sayısı ne kadar fazla
olursa işlemci okadar hızlı olur. İşlemcilerin hızları MHZ (MegaHertz)
cinsinden ölçülür. Doğal olarak bu sayı ne kadar yüksek olursa, hızı da o kadar
yüksek olur.
İşlemciler
fabrikada belirli hız ararlıklarında üretilirler. Meselâ bir işlemci fabrikada
200-400 MHZ hızı arasında üretilmiştir. Son kullanıcıya yani bizlere işlemci
200 MHZ hızında gelir. Fakat “overclock” sayesinde işlemcinin desteklediği
maksimum hıza ulaşılabilir. Overclock işlemi işlemci üzerindeki ve anakart
üzerindeki jumperlardan ayarlanır. Bu sayede bir işlemci, kendi hızının iki
katına çıkılabilmektedir. Ama overclock işlemi bilinçsizce yapıldığı takdirde
işlemci ve anakartın yanma riski çok yüksektir. Sadece profesyonel kullanıcılar
tarafından yapılmalıdır. Artı overclock işlemi, işlemcinin daha hızlı
çalışmasını dolayısıyla daha çok ısınmasını sağlar ve gerekli soğutma işlemleri
yapılmayıp işlemciye daha güçlü bir fan takılmazsa bilgisayar çok sık kilitlenir.
Bu ve bunun gibi durumlarda işlemcinin yanma olasılığı çok yüksektir.
Overclock işlemi çoğu kişi tarafından yadırganır ve önerilmez.
Yapısı
3-4 santimetrekare
büyüklüğünde bir silikon tabaka içinde milyonlarca transistörden oluşurlar.
İşlemcilerin oluşturulmasını sağlayan sistem mikron teknolojisidir. Bu
teknoloji sayesinde bir kaç santimetrekarelik bir alana milyonlarca transistor
sığdırabilmek mümkündür.
İşlemcileri anakarta takabilmek
için özel yuvalara gerek vardır. Örneğin, Pentium 2 model işlemciler ancak
slot uyumlu anakartlara ve Celeron model işlemciler de Soket uyumlu anakartlara
takılabilirler. Slot yuvalar düz ve 4-5 cm uzunluğunda slottur. Soket ise 3-4
santimetrekare büyüklüğünde bir yuvadır. Örneğin yanda gördüğünüz bir Pentium 3
450 MHZ işlemcidir ve ancak slot uyumlu anakartlara takılabilir. Üstte
gördüğünüz işlemci ise soket uyumlu bir işlemci olup soket uyumlu anakartlara
takılabilirler.
Günümüz işlemcileri 100, 133, 333 MHZ ve daha fazla
veriyolu hızında (Veriyi iletme hızı) çalışabilmektedir. Bu hız değeri ne kadar
yüksek olursa, işlemci de o kadar fazla veri iletebilir. Ancak yukarıda da
belirttiğim gibi hızı belirleyen asıl faktör frekanstır. Veriyolu hızı
frekansın yanında pek fazla bir şey ifade etmemektedir.
bütün işlemciler bir ön belleğe sahiptirler. Bunlar
birincil (L1) ve ikincil (L2) olmak üzere ikiye ayrılırlar. Bu tür belleklere
“Cache” de denir ve 32 KB ile 512 KB (Kilobyte) arasında değişirler. Önceden
yapılmış olan ve yapılmakta olan işlerin bu belleklerde geçici olarak
tutulmasını sağlarlar. Bu sayede cache bellekte tutulan bu verilere daha hızlı
erişim sağlanmış olunur.
Peki Hangi İşlemci?
Günümüz piyasasında sınırlı
sayıda firma işlemci üretmektedir. Bu firmaların en popüleri olan Intel,
ürettiği Pentium ve Celeron model işlemcilerle tüm dünyanın beğenisini
kazanmıştır. Pentium model işlemciler Pentium 1, 2, 3 ve 4 ile isimlendirilen
modellere sahiptir.
Intel’in güçlü bir rakibi olan AMD ise ürettiği Duron ve Athlon gibi işlemcilerle
Intel’i bayağı zorlamıştır.
Piyasada başka marka ve model
işlemciler de duyabilirsiniz. Örneğin Via firmasına ait Cyrix model
işlemciler, çok ucuz olmalarına rağmen, pek fazla rağbet görmemiştir. Nedeni
ise yavaş çalışma frekansları ve uyumsuzluk sorunlarıdır.
Sonuç olarak standart bir ev
kullanıcısı minimum Pentium 4 1700 MHZ işlemci tercih etmelidir. Özellikle multimedya
veya oyun gibi yüksek hız isteyen uygulamalarla çalışıyorsanız işlemci çok
önemli bir bileşendir. Fakat bir ofis kullanıcısı için işlemcinin pek fazla
bir önemi yoktur. Benim görüşümce ofis kullanıcılarına bir Pentium 3 450 MHZ
işlemci bile yeterli olacaktır. Bunun dışında işlemci alırken uyum konusuna da
çok dikkat etmelisiniz. Alacağınız işlemci ile anakart birbirine uyumlu
olmayabilir.
Yorum Gönder