Windows XP Professional yüklü bir bilgisayarın masaüstüne ağ üzerinden,
internet'ten veya direkt modem bağlantısı ile erişebilir ve sanki o
bilgisayarın başında oturuyormuşçasına kontrol edebilirsiniz. Bunun XP'de nasıl
yapıldığına geçmeden önce isterseniz sistemin nasıl çalıştığına ve böyle bir
şey'e neden ihtiyaç olabileceğine bir göz atalım.
Uzak mesafeli bağlantılardaki hız problemi ve çözüm yöntemleri
A bilgisayarı üzerinde bir program var, B bilgisayarındaki kullanıcı bu programı kullanmak istiyor. Eğer bu iki bilgisayar aynı yerel ağ üzerinde ise problem yok, bildiğimiz yöntemlerle B, A'ya bağlanıp bu programı çalıştırabilir. Peki bu iki bilgisayar aynı yerel ağ üzerinde değil, aynı binada, aynı şehirde hatta aynı ülke veya kıta üzerinde değilse(kaç yıl sonra bu cümleye gezegen kelimesini de ekleyeceğiz sizce??) bu iş nasıl olur?
Hemen direkt modemle bağlanırlar veya internet üzerinden bağlanırlar dediğinizi duyar gibi oluyorum. Ancak uzak mesafeli bağlantıların yerel ağlara göre en büyük farkı ve dezavantajı, bağlantı hızlarındaki büyük faklılıktır. Yerel ağ'da saniyede 10.000.000 bit (10MBs) veri aktarımı mümkünken, modemle yapılan bağlantıda bu hız 56.000 bit'e düşüyor.
Eğer kullanılacak program, yüksek miktarda veri aktarımı gerektiren bir programsa, yerel ağ üzerinden kullanırken 1-2 saniyede açılan program penceresi, uzak bağlantıda belkide 10-20 dakika sürecektir.
Şöyle bir örnek verelim, elimizde adres defteri ya da ona benzer salak bir veritabanı programı olsun. Bu program kabaca iki modülden oluşuyor. Birincisi program kısmı, yani çalıştırdığımız adresdefteri.exe dosyası, bu dosyanın 3 Mega Byte olduğunu varsayalım. İkinci modül ise verilerin tutulduğu, veri.mdb isimli bir dosya, bu dosya da 10 Mega Byte olsun.
Program A bilgisayarı üzerinde yüklü, B bilgisayarı yerel ağdan, A'ya erişiyor, B bilgisayarı üzerinde çalışan kullanıcı, adresdefteri.exe üzerine tıkladığı anda, önce bu 3 MB'lık exe dosya ağ üzerinde B'nin belleğine aktarılıyor ve sonra program çalışıyor. Yerel ağ'dan bahsettiğimiz için 3 MB'lık dosya 3-5 saniyede aktarılıyor ve kullanıcı kısa bir beklemeden sonra program ekranını görüyor. Daha sonra program, yine ağ üzerinden veri.mdb dosyasını açıyor(burda tüm dosyanın A'dan B'ye aktarılması gerekmiyor) ve kullanıcı kayıtlar arasında dolaştıkça veri.mdb içideki veri gerektikçe B'ye gidiyor.
Örneğin bu adres defterinde 50 bin kişi kayıtlı ise, B üzerindeki kullanıcı "bana Hulusi Arman'ın kaydını bul" komutunu verdiğinde, program tüm kayıtları inceleyip bu kaydı bulmaya çalışıyor.
Her ne kadar veri.mdb'nin tamamının B'ye aktarımı gerekmese de, ilk başta exe'nin aktarımı, sonrasında veri dosyasının açılma işlemi büyük bir veri aktarımını gerektiriyor. Hele ki çeşitli sorgulamalar yapıldığında, tüm veri dosyasının aktarımı veya server üzerindeki koca dosyanın taranması gerekebiliyor. Ve unutmayın bir çok program bu örnektekinden daha karmaşık yapıya sahiptir, birden fazla veri dosyası kullanır. Yerel ağ'da sıkıntı yaratmayan bu işleyiş, uzak mesafeli bağlantılarda imkansız hale geliyor.
Bu probleme karşı geliştirilen bir kaç çözüm var. Bunlardan birincisi, şu anki konumuzla alakalı değil, ama kısaca değinelim. Client-Server programlar diye adlandırılan yapıdan bahsediyorum.
Buradaki Client-Server kelimelerini hiç kafanıza takmayın, sistem şöyle işliyor: Yukarıdaki örnekte, exe dosyamız sabit bir dosya. Yani bu dosya hep aynı kalıyor, hiç değişmiyor. Eğer bu program uzak mesafeli bağlantıyla kullanılacaksa, bir defalık bu exe dosyasını uzaktaki kullanıcıya ulaştırırız. Veri dosyasına gelince, işin inceliği de o noktada. Server tarafında, yani verinin tutulduğu yerde, artık tek bir veri dosyası söz konusu değil. Onun yerine bir veri tabanı yönetim sistemi -DBMS(data base management system)- çalışıyor. Bu piyasada isim yapmış bir kaç programa örnek olarak ORACLE, MS SQL Server verilebilir.
Kullanıcı bir kayda ulaşmak veya birden fazla kaydı içeren bir sorgulama yapmak istediğinde server'daki tek bir dosyanın içinde bunu kendi bulmaya çalışmaktansa, server'a yapılacak işlemi belirten kısa bir kod yolluyor. Az önceki örnek için (select * where ad="hulusi" soyad="arman") gibi çok kısa bir kodu server'a yollaması yeterli oluyor. Server kendi üzerindeki data'dan bu kritere uyan kayıtları bulup, sadece bu bulunan kayıtları client'a, yani uzaktaki kullanıcıya yolluyor. Böylece mümkün olan en az veri aktarımı ile işlem gerçekleşmiş oluyor.
Peki elimizdeki program client-server yapıda bir program değilse ne olacak? İşte o zaman karşımıza terminal emülasyonu programlar çıkıyor.
Soldaki bilgisayar uzaktan erişen bilgisayarı, sağdaki ise programı üzerinde barındıran bilgisayarı temsil ediyor.
Uzaktan bağlanan bilgisayar, karşı tarafın ekran görüntüsünü alıyor, kendi klavye ve mouse hareketlerini karşı tarafa yolluyor. Böylece çalıştırılan program hiçbir yere gitmiyor, kendi üzerinde bulunduğu bilgisayarda çalışıyor, ama ekran görüntüsü uzaktaki kullanıcıya gidiyor. Böylece kullanılan program ne kadar büyük veri aktarımı gerektirirse gerektirsin, farketmiyor.
XP'nin uzaktan bağlantı özelliği ile yapılabilecek bir kaç örnek uygulama
Örnek 1 Gün boyunca şirketin muhasebe programında çalıştınız. Akşam oldu evinize gitmeniz gerekiyor. XP yüklü bilgisayarınızı açık bırakın. Eve gidince, evdeki XP yüklü bilgisayarınızla, iş yerindeki bilgisayara modem ile bağlanın. XP uzaktan bağlantı (Remote Desktop Access) özelliği sayesinde, artık evinizdeki bilgisayarda, iş yerindeki bilgisayarın ekran görüntüsü var. Klavye ve mouse ile verdiğiniz komutlar ise, iş yerindeki bilgisayarda yerine getiriliyor. İstediğiniz gibi çalışabilirsiniz. Dikkat ederseniz, iş yerinde kurulu sistem, programın özelliği vs. hiçbirşey bizi ilgilendirmiyor. Eğer iş yerindeki bilgisayarda bir program çalışıyorsa, siz evden de onu kullanabiliyorsunuz.
Örnek 2 Bilgisayarınızda bir problem var, şirketinizdeki veya sistem destek aldığınız yerdeki teknisyenden rica ediyorsunuz, aynı yöntemle bilgisayarınıza bağlanıyor ve sanki gelip sizin koltuğunuza oturmuş gibi bilgisayarınızı kullanıyor ve problemi çözüyor.
Unutmayın Remote Desktop bağlantıları hem yerel ağ üzerinden hem de internet üzerinden yapılabiliyor.
Remote Desktop Access'in Windows XP Pro üzerinde kurulumu
Control-Panel>System Veya My Computer üzerine sağ tık>Properties
tab : Remote
Üstte Remote Assistance seçeneğini görüyoruz. Bu hem Home hemd Pro versiyonunda mevcut.
Bizim ilgilendiğimiz Remote Desktop ise sadece Pro versiyonunda bulunuyor.
İlk başta bu özellik kapalı durumda, Administrator yetkisinde bir kullanıcı ile login olmuşsak Allow users to connect remotely to this computer seçeneğinin yanına bir tik koyalım.
Bu uyarı penceresinde iki önemli bilgi var;
Remote desktop bağlantısı yaparken elbette bu bilgisayar üzerinde tanımlı bir kullanıcı adı kullanılacak, bu kullanıcının muhakkak şifresi olmalı
Eğer internet veya WAN üzerinden bağlanılacaksa, ve ağ'da firewall varsa(dial-up bağlantının firewall'ı mesela) Remote desktop'un kullandığı port'lar açık olmalı
Şimdi de bu bilgisayara uzaktan bağlanacak kullanıcıları seçmemiz gerekiyor.
Select Remote Users
Administrator yetkisindeki tüm kullanıcılar bu listede olmasalar bile bağlanabiliyorlar. Administrator olmadığı halde bağlanacak bir kullanıcı varsa Add ile ekleyin
Bağlanacak sistemin kurulumu
Bir XP Pro bilgisayarına Remote Desktop ile bağlanmak için illaki XP Pro kullanmanız gerekmiyor. Windows95, 98, ME, NT4, 2000 ile de bağlanabilirsiniz. Ancak bu versiyonlarda Remote desktop client programını yüklemeniz gerekiyor. Windows XP Home ve Windows XP Pro varsa, Remote desktop client zaten yüklü durumdadır.
Şimdi Windows95, 98, ME, NT4, 2000 için bu Remote desktop client'i nerden ve nasıl yükleyeceğimize bakalım.
Remote desktop client'ı yüklemek istediğiniz bilgisayara (W9x, me, 2000) XP kurulum CD'sini takın.
CD otomatik çalışacaktır. Açılan menüden Perform additional tasks üzerine tıklayın.
Set up Remote Desktop Connection
Kurulumu devam ettirin ve tamamlayın
Şimdi Start>Accessories>Communications altında Remote Desktop Connection çıkacaktır. Bizde tıklayalım.
Bağlanmak istediğiniz Windows XP Pro'nun IP adresini girin.
Options >> ile de bazı ayarlar yapacağız.
Tab : General
Bu ekranda bağlanacağınız XP Pro için kullanıcı adı ve şifreyi girebilirsiniz. Girmezseniz, bağlanırken soracaktır.
Bu bağlantı ayarlarını Save As.. ile kaydedip sonra tekrar kullanmanız da münkün.
tab : Display
Eğe yerel ağ üzerinden bağlanıyorsanız bu ayarlar aynı kalabilir, ama modem bağlantısında, çözünürlüğü ve renk derinliğini düşürmek performansı arttırır.
tab : Local Resources
Remote computer sound Burada da bağlanılan bilgisayardaki sesli uyarıların aktarımını ayarlıyoruz.
Local devices Bağlantığınız bilgisayarın disk, yazıcı ve seri portuna da bağlanılıp bağlanılmayacağı.
tab : Experience
Bağlantı şeklinizi seçin.
Ayrıca Wallpaper, animation gibi öğeler seçilmemiş olmalı.
Daha Sonra Connect Bağlan Diyoruz..
Bu uyarı ekranında bağlandığınız bilgisayarın disk ve seri portlarına erişim sağlanabileceğini söylüyor.
Eğer kullanıcı adı ve şifre önceki ekranda girilmediyse şimdi girelim.
Uyarı
Bağlantı kurulduğu anda, bağlanılan bilgisayar kullanıma kapanır.
Bağlantı kurulunca, bir pencere içinde bağlandığımız sistemin masaüstünü görmeye ve kullanmaya başlıyoruz
My Computer'a girersek, önce o bilgisayarın(bağlanılan) disk, cd-rom'unu görüyoruz. Bunların altında da bağlanan -yeni bizim şu anda kullanmakta olduğumuz- bilgisayarın disk sürücüleri görünüyor (A, B, C, D, E on Helmig).
Not: Evet, hem bağlanan, hemde bağlanılan bilgisayarın diskleri burada görünüyor. Ama unutmayın bu diskler arasında yapılacak bir dosya kopyalama işlemi, aradaki bağlantının hızıyla sınırlı olacaktır.
İşimiz bitince, Start>Disconnect ile bağlantıyı kesebilirsiniz.
Saygılar..
Uzak mesafeli bağlantılardaki hız problemi ve çözüm yöntemleri
A bilgisayarı üzerinde bir program var, B bilgisayarındaki kullanıcı bu programı kullanmak istiyor. Eğer bu iki bilgisayar aynı yerel ağ üzerinde ise problem yok, bildiğimiz yöntemlerle B, A'ya bağlanıp bu programı çalıştırabilir. Peki bu iki bilgisayar aynı yerel ağ üzerinde değil, aynı binada, aynı şehirde hatta aynı ülke veya kıta üzerinde değilse(kaç yıl sonra bu cümleye gezegen kelimesini de ekleyeceğiz sizce??) bu iş nasıl olur?
Hemen direkt modemle bağlanırlar veya internet üzerinden bağlanırlar dediğinizi duyar gibi oluyorum. Ancak uzak mesafeli bağlantıların yerel ağlara göre en büyük farkı ve dezavantajı, bağlantı hızlarındaki büyük faklılıktır. Yerel ağ'da saniyede 10.000.000 bit (10MBs) veri aktarımı mümkünken, modemle yapılan bağlantıda bu hız 56.000 bit'e düşüyor.
Eğer kullanılacak program, yüksek miktarda veri aktarımı gerektiren bir programsa, yerel ağ üzerinden kullanırken 1-2 saniyede açılan program penceresi, uzak bağlantıda belkide 10-20 dakika sürecektir.
Şöyle bir örnek verelim, elimizde adres defteri ya da ona benzer salak bir veritabanı programı olsun. Bu program kabaca iki modülden oluşuyor. Birincisi program kısmı, yani çalıştırdığımız adresdefteri.exe dosyası, bu dosyanın 3 Mega Byte olduğunu varsayalım. İkinci modül ise verilerin tutulduğu, veri.mdb isimli bir dosya, bu dosya da 10 Mega Byte olsun.
Program A bilgisayarı üzerinde yüklü, B bilgisayarı yerel ağdan, A'ya erişiyor, B bilgisayarı üzerinde çalışan kullanıcı, adresdefteri.exe üzerine tıkladığı anda, önce bu 3 MB'lık exe dosya ağ üzerinde B'nin belleğine aktarılıyor ve sonra program çalışıyor. Yerel ağ'dan bahsettiğimiz için 3 MB'lık dosya 3-5 saniyede aktarılıyor ve kullanıcı kısa bir beklemeden sonra program ekranını görüyor. Daha sonra program, yine ağ üzerinden veri.mdb dosyasını açıyor(burda tüm dosyanın A'dan B'ye aktarılması gerekmiyor) ve kullanıcı kayıtlar arasında dolaştıkça veri.mdb içideki veri gerektikçe B'ye gidiyor.
Örneğin bu adres defterinde 50 bin kişi kayıtlı ise, B üzerindeki kullanıcı "bana Hulusi Arman'ın kaydını bul" komutunu verdiğinde, program tüm kayıtları inceleyip bu kaydı bulmaya çalışıyor.
Her ne kadar veri.mdb'nin tamamının B'ye aktarımı gerekmese de, ilk başta exe'nin aktarımı, sonrasında veri dosyasının açılma işlemi büyük bir veri aktarımını gerektiriyor. Hele ki çeşitli sorgulamalar yapıldığında, tüm veri dosyasının aktarımı veya server üzerindeki koca dosyanın taranması gerekebiliyor. Ve unutmayın bir çok program bu örnektekinden daha karmaşık yapıya sahiptir, birden fazla veri dosyası kullanır. Yerel ağ'da sıkıntı yaratmayan bu işleyiş, uzak mesafeli bağlantılarda imkansız hale geliyor.
Bu probleme karşı geliştirilen bir kaç çözüm var. Bunlardan birincisi, şu anki konumuzla alakalı değil, ama kısaca değinelim. Client-Server programlar diye adlandırılan yapıdan bahsediyorum.
Buradaki Client-Server kelimelerini hiç kafanıza takmayın, sistem şöyle işliyor: Yukarıdaki örnekte, exe dosyamız sabit bir dosya. Yani bu dosya hep aynı kalıyor, hiç değişmiyor. Eğer bu program uzak mesafeli bağlantıyla kullanılacaksa, bir defalık bu exe dosyasını uzaktaki kullanıcıya ulaştırırız. Veri dosyasına gelince, işin inceliği de o noktada. Server tarafında, yani verinin tutulduğu yerde, artık tek bir veri dosyası söz konusu değil. Onun yerine bir veri tabanı yönetim sistemi -DBMS(data base management system)- çalışıyor. Bu piyasada isim yapmış bir kaç programa örnek olarak ORACLE, MS SQL Server verilebilir.
Kullanıcı bir kayda ulaşmak veya birden fazla kaydı içeren bir sorgulama yapmak istediğinde server'daki tek bir dosyanın içinde bunu kendi bulmaya çalışmaktansa, server'a yapılacak işlemi belirten kısa bir kod yolluyor. Az önceki örnek için (select * where ad="hulusi" soyad="arman") gibi çok kısa bir kodu server'a yollaması yeterli oluyor. Server kendi üzerindeki data'dan bu kritere uyan kayıtları bulup, sadece bu bulunan kayıtları client'a, yani uzaktaki kullanıcıya yolluyor. Böylece mümkün olan en az veri aktarımı ile işlem gerçekleşmiş oluyor.
Peki elimizdeki program client-server yapıda bir program değilse ne olacak? İşte o zaman karşımıza terminal emülasyonu programlar çıkıyor.
Soldaki bilgisayar uzaktan erişen bilgisayarı, sağdaki ise programı üzerinde barındıran bilgisayarı temsil ediyor.
Uzaktan bağlanan bilgisayar, karşı tarafın ekran görüntüsünü alıyor, kendi klavye ve mouse hareketlerini karşı tarafa yolluyor. Böylece çalıştırılan program hiçbir yere gitmiyor, kendi üzerinde bulunduğu bilgisayarda çalışıyor, ama ekran görüntüsü uzaktaki kullanıcıya gidiyor. Böylece kullanılan program ne kadar büyük veri aktarımı gerektirirse gerektirsin, farketmiyor.
XP'nin uzaktan bağlantı özelliği ile yapılabilecek bir kaç örnek uygulama
Örnek 1 Gün boyunca şirketin muhasebe programında çalıştınız. Akşam oldu evinize gitmeniz gerekiyor. XP yüklü bilgisayarınızı açık bırakın. Eve gidince, evdeki XP yüklü bilgisayarınızla, iş yerindeki bilgisayara modem ile bağlanın. XP uzaktan bağlantı (Remote Desktop Access) özelliği sayesinde, artık evinizdeki bilgisayarda, iş yerindeki bilgisayarın ekran görüntüsü var. Klavye ve mouse ile verdiğiniz komutlar ise, iş yerindeki bilgisayarda yerine getiriliyor. İstediğiniz gibi çalışabilirsiniz. Dikkat ederseniz, iş yerinde kurulu sistem, programın özelliği vs. hiçbirşey bizi ilgilendirmiyor. Eğer iş yerindeki bilgisayarda bir program çalışıyorsa, siz evden de onu kullanabiliyorsunuz.
Örnek 2 Bilgisayarınızda bir problem var, şirketinizdeki veya sistem destek aldığınız yerdeki teknisyenden rica ediyorsunuz, aynı yöntemle bilgisayarınıza bağlanıyor ve sanki gelip sizin koltuğunuza oturmuş gibi bilgisayarınızı kullanıyor ve problemi çözüyor.
Unutmayın Remote Desktop bağlantıları hem yerel ağ üzerinden hem de internet üzerinden yapılabiliyor.
Remote Desktop Access'in Windows XP Pro üzerinde kurulumu
Control-Panel>System Veya My Computer üzerine sağ tık>Properties
tab : Remote
Üstte Remote Assistance seçeneğini görüyoruz. Bu hem Home hemd Pro versiyonunda mevcut.
Bizim ilgilendiğimiz Remote Desktop ise sadece Pro versiyonunda bulunuyor.
İlk başta bu özellik kapalı durumda, Administrator yetkisinde bir kullanıcı ile login olmuşsak Allow users to connect remotely to this computer seçeneğinin yanına bir tik koyalım.
Bu uyarı penceresinde iki önemli bilgi var;
Remote desktop bağlantısı yaparken elbette bu bilgisayar üzerinde tanımlı bir kullanıcı adı kullanılacak, bu kullanıcının muhakkak şifresi olmalı
Eğer internet veya WAN üzerinden bağlanılacaksa, ve ağ'da firewall varsa(dial-up bağlantının firewall'ı mesela) Remote desktop'un kullandığı port'lar açık olmalı
Şimdi de bu bilgisayara uzaktan bağlanacak kullanıcıları seçmemiz gerekiyor.
Select Remote Users
Administrator yetkisindeki tüm kullanıcılar bu listede olmasalar bile bağlanabiliyorlar. Administrator olmadığı halde bağlanacak bir kullanıcı varsa Add ile ekleyin
Bağlanacak sistemin kurulumu
Bir XP Pro bilgisayarına Remote Desktop ile bağlanmak için illaki XP Pro kullanmanız gerekmiyor. Windows95, 98, ME, NT4, 2000 ile de bağlanabilirsiniz. Ancak bu versiyonlarda Remote desktop client programını yüklemeniz gerekiyor. Windows XP Home ve Windows XP Pro varsa, Remote desktop client zaten yüklü durumdadır.
Şimdi Windows95, 98, ME, NT4, 2000 için bu Remote desktop client'i nerden ve nasıl yükleyeceğimize bakalım.
Remote desktop client'ı yüklemek istediğiniz bilgisayara (W9x, me, 2000) XP kurulum CD'sini takın.
CD otomatik çalışacaktır. Açılan menüden Perform additional tasks üzerine tıklayın.
Set up Remote Desktop Connection
Kurulumu devam ettirin ve tamamlayın
Şimdi Start>Accessories>Communications altında Remote Desktop Connection çıkacaktır. Bizde tıklayalım.
Bağlanmak istediğiniz Windows XP Pro'nun IP adresini girin.
Options >> ile de bazı ayarlar yapacağız.
Tab : General
Bu ekranda bağlanacağınız XP Pro için kullanıcı adı ve şifreyi girebilirsiniz. Girmezseniz, bağlanırken soracaktır.
Bu bağlantı ayarlarını Save As.. ile kaydedip sonra tekrar kullanmanız da münkün.
tab : Display
Eğe yerel ağ üzerinden bağlanıyorsanız bu ayarlar aynı kalabilir, ama modem bağlantısında, çözünürlüğü ve renk derinliğini düşürmek performansı arttırır.
tab : Local Resources
Remote computer sound Burada da bağlanılan bilgisayardaki sesli uyarıların aktarımını ayarlıyoruz.
Local devices Bağlantığınız bilgisayarın disk, yazıcı ve seri portuna da bağlanılıp bağlanılmayacağı.
tab : Experience
Bağlantı şeklinizi seçin.
Ayrıca Wallpaper, animation gibi öğeler seçilmemiş olmalı.
Daha Sonra Connect Bağlan Diyoruz..
Bu uyarı ekranında bağlandığınız bilgisayarın disk ve seri portlarına erişim sağlanabileceğini söylüyor.
Eğer kullanıcı adı ve şifre önceki ekranda girilmediyse şimdi girelim.
Uyarı
Bağlantı kurulduğu anda, bağlanılan bilgisayar kullanıma kapanır.
Bağlantı kurulunca, bir pencere içinde bağlandığımız sistemin masaüstünü görmeye ve kullanmaya başlıyoruz
My Computer'a girersek, önce o bilgisayarın(bağlanılan) disk, cd-rom'unu görüyoruz. Bunların altında da bağlanan -yeni bizim şu anda kullanmakta olduğumuz- bilgisayarın disk sürücüleri görünüyor (A, B, C, D, E on Helmig).
Not: Evet, hem bağlanan, hemde bağlanılan bilgisayarın diskleri burada görünüyor. Ama unutmayın bu diskler arasında yapılacak bir dosya kopyalama işlemi, aradaki bağlantının hızıyla sınırlı olacaktır.
İşimiz bitince, Start>Disconnect ile bağlantıyı kesebilirsiniz.
Saygılar..
