Son 15 yıl içerisinde yerel bilgisayar ağları deneysel bir teknoloji olmaktan çıkıp dünya çapında firmaların anahtar bir iş aracı haline gelmiştir. Bir yerel bilgisayar ağı (LAN, Local Area Network), bir departman, çalışma grubu gibi aynı fiziksel lokasyondaki bilgisayar veya diğer bilgi işleme aygıtlarını birbirlerine bağlayan yüksek hızlı bir haberleşme sistemidir. Bağlantıyı yaygınlaştırmak için ayrıca bu şekilde oluşturulan LAN'ler, kendi aralarında da bağlanabilirler.
Bilgisayar Ağlarının Kısa Geçmişi
LAN' ler, yazıcı, CD-ROM gibi pahalı donanımlar, uygulama programları ve daha önemlisi kullanıcıların işlerini yapmaları için gerekli bilgi gibi hayati kaynakları elektornik olarak paylaşmalarına olanak sağladıkları için kısa sürede popüler hale gelmişlerdir. LAN' lerin geliştirilmesinden önce bilgisayarlar diğerlerinden izole edilmiş ve kendi uygulamalarına göre sınırlandırılmışlardı. Bu kişisel bilgisayarların birbiri ile bağlanmasıyla, verimlilikleri büyük ölçüde artmıştır. Fakat LAN yapısı itibarı ile yerel bir ağ olduğu için ancak bir bina veya bir kat içerisinde kurulabilir. Bilgisayar ağlarının tam anlamıyla faydalanmak, coğrafi olarak nerde olursa olsun, fiziksel olarak nasıl ayrılırsa ayrılsın, birbirinden ayrı LAN' lerin tüm çalışanları ve bilgi-işlem kaynaklarını biraraya getirecek şekilde bağlanmasıyla gerçekleşir.
Yerel Ağların Temelleri
Bugün yerel ağlar paylaşımlı erişim teknolojilerine dayanırlar. Bu, yerel ağa bağlı tüm cihazları, koaksiyel, twisted pair veya fiber optic gibi bir haberleşme ortamını paylaşmaları anlamına gelir. Yandaki şekil bu konuyu görsel hale getirmektedir. Bilgisayarlar haberleşme ortamını sağlayan bir kablo aracılığı ile birbirlerine bağlanmışlardır. Ağa fiziksel bağlantı bilgisayara takılan Ağ Arabirim Kartı (NIC, Network Interface Card) ile yapılmaktadır. Fiziksel bağlantının gerçekleşmesinden sonra ağ üzerindeki istasyonların bibirleri ile iletişimini yönetmek ağ yazılımına kalmıştır.
Network - Bilgisayar Ağı
İki veya daha fazla bilgisayar sisteminin bağlanmasıyla oluşan yapıdır. Bilgisayar ağlarının birçok çeşidi vardır. Genel olarak,
Yerel Bilgisayar Ağları (LAN, Local Area Networks) : Birbirine yakın, aynı bina gibi, bilgisayar sistemlerinin birbirleri ile bağlanmasıyla oluşturulur.
Geniş Alan Bilgisayar Ağları (WAN, Wide Area Network) : Coğrafi olarak birbirinden ayrı yerlerdeki bilgisayar sistemlerinin veya yerel bilgisayar ağlarının birbirleri ile bağlanmasıyla oluşturulur.
Yerel Bilgisayar Ağları (LAN, Local Area Networks) : Birbirine yakın, aynı bina gibi, bilgisayar sistemlerinin birbirleri ile bağlanmasıyla oluşturulur.
Geniş Alan Bilgisayar Ağları (WAN, Wide Area Network) : Coğrafi olarak birbirinden ayrı yerlerdeki bilgisayar sistemlerinin veya yerel bilgisayar ağlarının birbirleri ile bağlanmasıyla oluşturulur.
Genel olarak yukarıdaki gibi tipleri olan bilgisayar ağları ayrıca aşağıdaki tanımlara göre sınıflandırılırlar;
Topoloji : Bilgasayar sistemlerinin geometrik düzenidir. Başlıca topoloji tipleri olarak bus, star ve ring sıralanabilir.
Protokol : Ağ üzerindeki bilgisayar sistemlerinin birbirleri arasındaki iletimin kurallarını tanımlar. Ethernet, LAN' ler için günümüzde yaygın olarak kullanılan bir protokoldür.
Mimari : Geniş anlamda bilgisayarların birbirleri ile iletimin hangi hiyerarşik yapıda yapıldığını tanımlar; Uçtan-uca (Peer-to-peer) veya Sunucu-istemci (Client-server).
Ağ üzerindeki bilgisayarlar kimi zaman uç (Node) olarak anılır. Ağ üzerindeki paylaşılan kaynakları bulunduran bilgisayar veya aygıtlar ise sunucu (Server) olarak anılır.
Protokol : Ağ üzerindeki bilgisayar sistemlerinin birbirleri arasındaki iletimin kurallarını tanımlar. Ethernet, LAN' ler için günümüzde yaygın olarak kullanılan bir protokoldür.
Mimari : Geniş anlamda bilgisayarların birbirleri ile iletimin hangi hiyerarşik yapıda yapıldığını tanımlar; Uçtan-uca (Peer-to-peer) veya Sunucu-istemci (Client-server).
Ağ üzerindeki bilgisayarlar kimi zaman uç (Node) olarak anılır. Ağ üzerindeki paylaşılan kaynakları bulunduran bilgisayar veya aygıtlar ise sunucu (Server) olarak anılır.
Ethernet/IEEE 802.3
Ethernet Xerox' un Palo Alto Research Center (PARC)' da, 1976' da geliştirilmiştir. Ethernet, 1980' de ilk olarak yayınlanan IEEE 802.3 standardına teknolojik olarak temel sağlamıştır. Bundan kısa bir süre sonra, Digital Equipment Corporation, Intel Corporation, ve Xerox Corporation beraberce IEEE 802.3 ile uyumlu bir Ethernet (Version 2.0) standardını geliştirdiler ve duyurdular. Ethernet ve IEEE 802.3, birlikte, şu anda yerel ağ protokolleri (LAN) pazarında en büyük pazar payına sahiptir. Bugün Ethernet terimi genel olarak IEEE 802.3' ün de dahil olduğu Ethernet standardlarına uyan tüm carrier sense multiple access/collision detection (Taşıyıcı algılama çoklu erişim/çakışma tespiti) (CSMA/CD) ağları için kullanılır.
İlk geliştirildiğinde Ethernet, uzun mesafeli düşük hızlı ağlar ve özel, yüksek hızlı veri taşıyan ancak mesafe kısıtlaması olan bilgisayar odası ağları arasındaki boşluğu doldurmak için tasarlanmıştı. Ethernet, yerel haberleşme ortamının dağınık bazen yüksek oranda ağır trafik taşıması gereken uygulamalar için uygundur.
İlk geliştirildiğinde Ethernet, uzun mesafeli düşük hızlı ağlar ve özel, yüksek hızlı veri taşıyan ancak mesafe kısıtlaması olan bilgisayar odası ağları arasındaki boşluğu doldurmak için tasarlanmıştı. Ethernet, yerel haberleşme ortamının dağınık bazen yüksek oranda ağır trafik taşıması gereken uygulamalar için uygundur.
Ethernet' in yeni bir versiyonu olan ve 100BaseT veya Fast Ethernet olarak olarak anılan yeni versiyonu 100 Mbps hızında veri iletimini desteklemektedir. En son versiyonu olan Gigabit Ethernet ise saniyede 1 gigabit (1.000 Mbps) oranında veri iletimini olanaklı hale getirmiştir.
IEEE 802 standartları
IEEE 802.1 : Ağ yönetimi ile ilgili standartlar
IEEE 802.2 : OSI referans modelindeki veri katmanı için genel standartdır. IEEE bu katmanı Veri Denetimi Katmanı (Data Link Control, DLC) ve Ortam Erişim Denitimi Katmanı (Media Access Control, MAC) olarak iki bölüme ayırır. MAC katmanı IEEE 802.3' den IEEE 802.5' e kadar tanımlanmış standartlar doğrultusunda farklılıklar gösterir.
IEEE 802.3 : Bus topolojisinde CSMA/CD' yi kullanan ağlarda MAC katmanını tanımlar. Bu Ethernet standardının temelidir.
IEEE 802.4 : Bus topolojisinde token-passing mekanizmasını kullanan ağlarda MAC katmanını tanımlar.
IEEE 802.5 : Token-ring ağlarında MAC katmanını tanımlar.
IEEE 802.6 : Yerleşim Merkezi Ağları (Metropolitan Area Network, MAN) için belirlenmiş standartdır.
IEEE 802.2 : OSI referans modelindeki veri katmanı için genel standartdır. IEEE bu katmanı Veri Denetimi Katmanı (Data Link Control, DLC) ve Ortam Erişim Denitimi Katmanı (Media Access Control, MAC) olarak iki bölüme ayırır. MAC katmanı IEEE 802.3' den IEEE 802.5' e kadar tanımlanmış standartlar doğrultusunda farklılıklar gösterir.
IEEE 802.3 : Bus topolojisinde CSMA/CD' yi kullanan ağlarda MAC katmanını tanımlar. Bu Ethernet standardının temelidir.
IEEE 802.4 : Bus topolojisinde token-passing mekanizmasını kullanan ağlarda MAC katmanını tanımlar.
IEEE 802.5 : Token-ring ağlarında MAC katmanını tanımlar.
IEEE 802.6 : Yerleşim Merkezi Ağları (Metropolitan Area Network, MAN) için belirlenmiş standartdır.
