Raid Nasıl Kurulur?

RAID: Hız ve Güvenlik

         Biraz geriye dönüp baktığımızda, 7200 devir dönen IDE disklerin çıkmasında bu yana, bu disklerde pek fazla gelişme olduğunu gördük desek yalan söylemiş oluruz; disklerdeki erişim süresindeki iyileştirmeler ve tampon bellek miktarının arttırılması performansın belli bir miktar arttırılmasını sağladı ama 5400 devirli disklerden 7200 devirli disklere geçerken hissettiğimiz performans artışı olmadı tabii ki. Piyasadaki en hızlı IDE diske sahibiz ama video ve resim işleme gibi uygulamalarım ve bilgisayarımda yaptığım işlemler diskimin canına okuyor diyorsunuz. "Eh kardeşim, sen de git o zaman SCSI disk al" diyeceksiniz. SCSI disk alınca, SCSI kontrol kartı da almalısınız. Bu ikisi bize pahalıya patlayacak diye düşünüp hemen işten vazgeçebilme gibi olanağımız var.Diğer taraftan ise şöyle düşünebiliriz: Sabit disk fiyatları ucuzlamışken şöyle 20 GB’lık bir disk aldık ve diskimiz yeni olduğu için tüm sistemimizi ve verilerimizi bu diske transfer ettik. İçindeki bilgiler hayati önem taşıyor. Hani, diskiniz yanlışlıkla güm diye gitse, yapacağınız bir şey yok. Gitti güzelim bilgiler olacak. Kafanızı duvardan duvara vuracaksınız. Yedeklemek ne güne duruyor derseniz, 20 GB’lık veriyi, kafanız estiğinde yedeklemek her babayiğidin harcı değil. Gerçi yeni yeni sistemler geliştiriliyor bu yedekleme işlemi için ama, ben işimi sağlama alayım ve işimi yaparken kayıt ettiğim veriler eş zamanlı olarak  yedeklensin diyorum.

         Toparlayacak olursak,  "hız ve(ya) güvenlik" istiyorum gibi bir sonuç çıkartabilmemiz mümkün. Ama bu istediklerimizi nasıl yapacağız?
         Son zamanlarda, piyasada satılan IDE RAID kontrol kartlarıyla veya IDE RAID kontrol ünitesini üzerinde barındıran anakartlar ile bunu yapmak mümkün. İşte bu "RAID" terimini son zamanlarda ünlü olmasının sebebi bu. RAID terimini duyuyoruz ama nedir bu RAID? Ne işe yarar? Çalışma mantığı nasıldır? Bunların cevaplarını arayalım

RAID NEDİR? RAID ARKASINDA YATAN TEMELLER NELERDİR?

      Tek sabit disk ile yapabildikleriniz sınırlıdır. Performans arttırayım deseniz, overclock edemiyorsunuz; verileri otomatik yedekleyeyim deseniz, kendiniz yedeklemek zorundasınız. Eğer disk kapasitenizi arttırdığınızda disk performansınızı arttırmak istiyorsanız, verilerinizin eş zamanlı yedeklenmesini istiyorsanız sizin bir RAID dizesi oluşturmanız gerekiyor demektir. RAID, "Redundant Array of Inexpensive Disks" kelimelerinin baş harflerinden oluşuyor. RAID dizesinde, iki veya daha fazla diski tek üniteye bağlayarak, disklerin tek başlarına yapamadığı şeyleri yapmanız olanak sağlar. Uyguladığınız RAID konfigürasyonunu çeşidine göre, RAID dizesi ile daha fazla performans, daha fazla veri güvenliği veya her ikisini de elde edebileceksiniz.
      RAID’in esas amacı, bir dize içerisinde bulunan ana sabit diskin çeşitli yöntemlerle yedeği alınarak, diğer sabit disklerin bozuk olduğu zaman, sistemin çalışmama süresini en aza indirgemektir. Burada söylediklerimiz, birazdan anlatacağımız kavramlar için temel oluşturuyor.
      RAID için farklı konfigürasyon seçenekleri bulunuyor. Bu konfigürasyonları RAID X (X yerine rakam geliyor ) şeklinde ifade ediyoruz. Tahmin edeceğiniz üzere, birden fazla konfigürasyon söz konusu. IDE RAID sistemler ile kullanabileceğiniz RAID 0, RAID 1 ve RAID 0+1 konfigürasyonlarını şöyle bir açıklayalım

• RAID 0 (STRIPING - ŞERİTLEME)
      RAID 0 konfigürasyonunda, RAID kontrolcüsüne en az iki disk bağlayarak bir dizi oluşturuyorsunuz. Disk dizisi kullanırken, aynı türden bağlanmış diskler üzerine veriler yazılırken ardışık bloklara bölünerek diskler üzerine dağıtılarak yazdırılıyor. Bu ciddi bir performans artışı sağlıyor desek yeridir. Bunu daha anlaşılabilir bir şekilde anlatalım. Elimizde yazılması gereken 8 kelimelik bir cümle var. Dört elimizin olduğunu varsayalım. Bir elin bir kelimeyi yazması bir dakika aldığını varsayarsak; kelime sayısını el sayısına göre paylaştırıp yazdırırsak, tek elin 8 dakikada yaptığı işi, dört elimizle 2 dakikada yapmış olacağız. Sanırım mantığını anladınız.
    Sonuç olarak, sistemin veri yazma/okuma performansı ciddi bir şekilde artıyor.Çünkü yazdıracağınız veri kaç tane disk bağlıysa  o kadar diske paylaştırılarak yazdırılıyor.
    Dikkatinizi çektiyse, RAID 0 konfigürasyonu gerçek bir RAID uygulaması değil. Çünkü hata toleransı denen bir şey yok. Gerçekten burası önemli. RAID 0 konfigürasyonundaki hard disklerden bir tanesi göçtüğünde, RAID 0 konfigürasyonu içindeki tüm disklerdeki sahip olduğunuz tüm bilgiler de güme gidiyor!  Örneğin RAID 0 uygulamasında sahip olduğunuz 3 adet 10 GB’lık hard diskinizden birisi su koyu verirse, buzdolabında kötü günler için muhafaza ettiğiniz buz gibi suyunuzu içmek farz oluyor. Anlayacağınız 30 GB’lık verinin hepsi gelmemek üzere gidiyor. Burası önemli bir noktaydı.
     Tabii bu dediklerimiz, performans manyaklarını etkileyecek değil hani. Sonuçta ben akıllı adamım, yedeklememi her zaman yaparım diyenler için bir sorun yok elbette.
     RAID 0 konfigürasyonunu şöyle genel olarak özetleyecek olursak: RAID 0 konfigürasyonu için min. 2 diske ihtiyaç duyuyoruz. Örneğini ki tane 10 Gb’lık sabit disk bağladığımda, bu iki disk tek disk imiş gibi olacaklar ve ikisinin toplam kapasitesi yani 20 GB’lık kapasite elde etmiş olacağım. RAID 0 konfigürasyonun gerçek RAID olmadığını çünkü hata toleransının olmadığını belirttik. Bundan dolayı, bilgilerin önemli olduğu ortamda kullanılmayan bir konfigürasyondur.

• RAID 1 (MIRRORING - AYNALAMA)
       Evet diğer RAID sistemimiz ise RAID 1, diğer adıyla disk "aynalama". "Aynalama" teriminden tahmin edeceğiniz üzere şu anlam ortaya çıkıyor : 2 veya daha fazla diskiniz var ve bu disklerin birisindeki bilgiler, diğerine eş zamanlı olarak kayıt ediliyor. %100 veri güvenliği amaç edinilmiş. Aniden disk göçtü diyelim. Hiç telaş yok. Bilgilerin aynalandığı diskten dosyaları tekrar yeni ana diskinize kopyalayarak olayı çözümleyebiliyorsunuz.
      Gördüğünüz üzere, RAID 1 sisteminin diskten veri okuma performansına bir katkısı yok. Sadece, ECC (Hata Bulma & Düzeltme) işleminden dolayı yazma işlemi, yalnız başına kullanılan tek diskli konfigürasyona göre bir yavaşlık gösterebilir.
      Anlayacağınız üzere, performansın pek önemli olmadığı, verilerin önem arz ettiği konumlarda RAID 1 sistemi çok işe yarıyor. Zaten bu sisteminde tek amacı veri güvenliği.

• RAID 0 + 1 (STRIPING+MIRRORING)
      Yukarıda anlattığımız her iki yöntem, bu sistem çatısı altında toplanmış. Hem veri güvenliği en planda tutulurken, performans artışı da ihmal edilmemiş. Bu RAID konfigürasyonunu oluşturabilmeniz için en az 4 diske ihtiyacınız var. İki disk bir dize oluştururken, diğer iki disk bunların aynası oluyor yani eş zamanlı olarak yedeğini alıyor.
      RAID 0 + 1 konfigürasyonunu kullandığınız sistemin veri güvenliğinin yanı sıra, yazma ve okuma hızları iyileştiriliyor. Fakat fiyat açısından bakıldığında, min. 4 diske ihtiyaç duyması pek de ucuza bu işi halledeceğimiz anlamına gelmiyor. En az 4 disk dediğime bakmayın IDE RAID kontrolcüler ile bu iş sadece 4 disk ile yapılabiliyor.
      Piyasada bulunan IDE RAID kontrolcülerinin hepsinde desteklenen ortak RAID konfigürasyonları bunlar.Fakat Adaptec’in çıkardığı ve diğer IDE RAID kartlar ile desteklenmeyen RAID 5 konfigürasyonunu da destekliyor. Dolayısıyla RAID 5 olayına hafiften girelim.

• RAID 5
     RAID 5, sabit disklerin RAID 0 sistemindeki gibi "Stripe" edilmesinin performans katkısının yanı sıra, parite hesaplanmasındaki güvenlik özellikleri beraberinde getiriyor. En az 3 diske ihtiyaç duyuluyor. Dizi içerisindeki tüm disklere hem veri hem de parite bilgileri dağıtılarak yazılıyor.
      Resimle birlikte olaya baktığınızda daha iyi kavrayabileceksiniz. Min. 3 disk gerektiğini söylemiştik. 3 disk kullandığımı varsayıyorum. Veri yazdırırken, ilk 2 diske veriler yazılıyor, üçüncü diske parite bilgileri kayıt ediliyor. İkinci veri kayıt edişimde ise, başka bir diske parite bilgilerini kayıt ediyor. Diğerinde ise başka bir diske... İşte bu dizideki sabit disklerden birisi "gıcıklık" yaparsa, en son parite bilgilerinin kayıt edildiği diskten parite bilgileri okunarak, kayıp veriler tekrar inşaa ediliyor.
      Bir tür veri güvenlik sisteminin olduğunu anlamışsınızdır. Dolayısı ile, RAID 5 sisteminin, veri güvenliğinin çok önemli olduğu konumlarda ve hata düzeltmenin olabildiğince iyi olması gereken yerlerde çok sık kullanıldığını anlamak güç değil.
      Parite hesaplamasının yapılması çok ilginç bir şey. Sayfanın sonunda vereceğimiz linklerden, parite hakkında detaylı bilgilere ulaşabileceksiniz.

DİĞER RAID KONFİGÜRASYONLARI

   Yukarda saydıklarımızdan başka, RAID 2, RAID 3, RAID 4, , RAID 7, RAID 53 gibi diğer konfigürasyonlarda bulunuyor. Eğer bu konfigürasyonları anlatacak olursak: parite (hafiften anladınız gibi), Hamming ve XOR hata düzeltme operasyonlarından da bahsetmek zorunda kalacağız ve bu anlattıklarımızdan bizim de dahil herkesin kafası allak bullak olacak ve bu yazıyı okumayacaksınız.

   Zaten yukarıda sizler için anlattığımız RAID konfigürasyonlarının dışındaki diğer RAID konfigürasyonlarının bazıları aşırı derecede kompleks yapıya sahip olup, çok pahalı SCSI RAID kartları ile gerçekleştirilebilen işlemler.

   Zaten o kompleks yapılı RAID konfigürasyonları, bizim konumuzun dışına çıkıyor biraz. Bundan dolayı esas RAID, SCSI RAID dir. IDE RAID kontrolcülerinin yapabildiği işlemler en basit yapılı olan işlemler, ki bunlar yazılımlar tarafından da yapılabiliyor. NT 4.0/Windows 2000 Server ve Linux işletim sistemlerini çok yakından tanıyanlar zaten bu olaylara pek uzak değildir. Dolayısı ile IDE RAID kontrolcüleriyle yapabildiğimiz RAID konfigürasyonları bizler için önemliydi.

   Biraz önce IDE RAID konfigürasyonlarından bazılarının (örneğin RAID 0 konfigürasyonu) işletim sistemleri tarafından yapıldığından bahsettik (yine software/hardware konusuna gelmiş oluyoruz gibi). Sadece bilgi olsun diye söyleyeceğim. IDE RAID kontrolcüleri RAID konfigürasyonlarının "donanımdan" desteklediği için,  yazılım yoluyla yapılan striping veya mirroring işlemlerine nazaran performansın daha iyi olduğunu söylemek mümkün. Çünkü, bu işi yazılım yaparken haliyle işlemciye yükleniyor.

   Bu arada ilginç bir noktayı belirtmeden de geçmek istemiyorum. RAID kavramı yaklaşık bundan  12 yıl önce çıkarılmıştı. O günden bugüne teknoloji çok gelişti ve artık RAID’in açılımındaki üçüncü kelime olan Inexpensive (ucuz) kelimesi gerçekleşiyor gibi. Düşünsenize, IDE RAID sisteminin de 4,5 yıl kadar önce de var olduğunu düşünerek, RAID 0+1 konfigürasyonunu oluşturmak için ne kadar para harcayacağınız düşünün. Kaldı ki, önceden SCSI RAID sistemler var idi ve varın "ucuz" olayını siz düşünün. Ama artık bazı şeyler değişti gibi.

    IDE RAID olayının mantıklı bir açıklamasına gelince; eski, "acınacak" türdeki performansa sahip IDE diskler (SCSI disklere göre karşılaştırıldığında) IDE RAID sisteminin oluşması için bir alt yapı oluşturamıyordu (fiyat açısından da bakmak gerekli). Gelişen IDE Diskler, ucuzlayan fiyatlarıyla beraber, IDE RAID sisteminin uygulanabilir olması için göz ve masaüstü bilgisayarlarını işine yarayacak RAID 0, RAID 1 ve RAID 0+1 konfigürasyonlarını beraberinde getirdi. Zaten masaüstü geliştirilen bir RAID sistemi için, çok büyük "sunucularda" işe yarayan kompleks RAID konfigürasyonlarını beraberinde getirmesi mantıklı değildi.

   Hem kompleks yapılı RAID konfigürasyonları da desteklenseydi, IDE RAID kontrolcüleri olduğunda çok daha pahalı olacaktı ve masaüstü bilgisayar için hiçbir esprisi kalmayacaktı. Yukarıda bahsettiğimiz Adaptec’in RAID 5 konfigürasyonunu destekleyen IDE RAID kartını biraz buradan uzak tutmaya çalışıyorum. Çünkü fiyatı, diğer IDE RAID kartlardan 4-5 kat daha pahalı.

   Sonuç olarak, IDE RAID, ortalığı yerinden oynatacak nitelikte. Çok makul bir fiyata sisteminizde gözle görülür bir performans artışı elde edebileceksiniz. Çoğumuz performans tutkunu olduğumuz için, veri güvenliğini biraz hiçe sayıp, RAID 0 konfigürasyonu sistemlerimizde kullanarak bir güzellik edebilirsiniz.

   Sonuç olarak,  IDE RAID olayı fiyatından dolayı benim gözüme girmeyi çoktan başardı. Belki azıcık gaz verirseniz gelecek aya "IDE RAID sistem nasıl kurulur?" gibi bir yazı hazırlayabiliriz de. İlk başta RAID mantığını kavramak lazım ama... İşte bu yazıyla yetinmeyip daha fazlasını arayanlar için linkleri verip hoşçakalın diyoruz....

IDE Sabit Disklere RAID Nasıl Kurulur?                                  Başa Dön

   Geçtiğimiz aylarda yayınladığımız RAID yazımızdan sonra, bir de "IDE Disklere RAID Nasıl Kurulur?" meselesine eğilelim ve bu konuyu kapatalım dedik.
Geçtiğimiz aylarda yazdığımız RAID hakkındaki yazı sizlerin oldukça ilgisini çekmiş olmalı ki, bu konu hakkında hep sorular aldık. Sorular da çoğalmışken, IDE RAID bir sistemin nasıl kurulacağından ve performanstan da bahsedelim de konuyu kapatalım diye düşündük.

   Üstteki yazımızı biraz hatırlayalım. Esas RAID'in SCSI RAID olduğundan bahsetmiştik. SCSI RAID ile performansın yanı sıra, güvenliği maksimum dereceye ulaştıran çok kompleks yapıda olan sistemlerin olduğundan bahsetmiştik. Fakat, IDE Disk'lerin fiyatlarının oldukça ucuzlaması, "çok pahalı" olan SCSI RAID kartlarındaki bazı kompleks yapıdaki sistemlerin kısıtlanması ile, IDE RAID kartlarının uygun bir fiyatla ortaya çıktığını, hatta ve hatta, yeni anakartların bir kısmında, IDE RAID kontrolcüsünün entegre olarak geldiğinden bahsetmiştik. Sonuç olarak, karşımızda performans ve güvenlik konusunda yarar sağlayan IDE RAID kontrol kartlarını ve IDE RAID'li anakartlara ulaşmamız oldukça kolay.
   IDE RAID kontrolcülerine ulaşmak artık kolay. Artık bunda bir sorunumuz yok. Esas sorun olan RAID sisteminin nasıl kurulacağı. Biliyorum, çoğumuz RAID olayına çok yabancı. RAID sistemleri genelde iş istasyonları ve sunucularda kullanılan bir olay olduğundan, çoğumuzun RAID kurma konusunda bir tecrübesi yoktur ve nelere dikkat edileceğini bilmiyordur. İşte bu yazımızda, bunları göz önüne alarak, IDE RAID sisteminin nasıl kurulacağından, bu işlemleri yaparken nelere dikkat etmemiz gerektiğinden bahsedeceğiz.

   Sonda söylemem gerekeni başta söyleyeyim de gözünüz korkmasın. Çünkü RAID deyince millet korkuyor ve "Çok karmaşık şey bu, ben anlamam" diye düşünmeye başlıyor. Eğer, sisteminize sabit disk bağlamayı ve BIOS'a girip daha önce birkaç ayar yapmayı biliyorsanız, IDE RAID sistem kurabileceksiniz anlamına geliyor bu.
İşlemlere başlamadan önce, ne tür bir yapılandırmaya ihtiyacımız olacağını belirlemek gerekiyor. Şimdi, eğer performans için mi IDE RAID sistem kuracağız (çoğumuz performans için RAID sistemini kurmak istiyor), yoksa "benim diskimin performansı bana yeter, ben güvenlik isterim, dosyalarım kıymetlidir" diyorsanız, RAID sistem kurarken güvenliği mi tercih edeceksiniz? Yoksa, "benim param bol, hız da isterim güvenlik de" diyorsanız, her farklı konfigurasyon için farklı ihtiyaçlarımız ve yapılandırmalarımızın olacağını bilmek gerekiyor. Ona göre ihtiyaçlarımız ve önerilerimiz olacak.
   Şimdi, her şeyden önce, hemen konuya derinlemesine dalmadan, birkaç bilgiyi hatırlamak iyi olacaktır. RAID 0 (Striping=Şeritleme), RAID 1 (Mirroring=Aynalama), RAID 0+1 (Şeritleme + Aynalama) modlarının ne anlama geldiğine kabaca bir daha bakalım. RAID 0 için "şeritleme" ve RAID 1 için "aynalama" kelimelerini kullanacağım yabancılık çekmeyin diye.
   Şeritleme metodunda, minimum iki disk gerekiyor. İki disk ile şeritleme yaptığımızı varsayalım. İki diski şeritledik, şimdi bu şertilediğimiz sabit disk gurubuna veri yazdıralım. Bu bilgiler iki diske birden paylaştırılarak yazılıyor. Bu sayede yazma performansında ciddi bir artma söz konusu oluyor. Mesela, 20 GB'lık iki tane disk taktığımızda, bunları şeritlersek, tek disk'miş gibi ama 40 GB olarak gözüküyor. Şeritlemenin mantığı bu: dosyaları, kurduğumuz şeritleme dizisinde kaç tane disk var ise onlara paylaştırarak yaz. Böylece ne oluyor? Verilerinizin bir parçası birinci diskte, diğer parçası ikinci diskte. Okurken de, az çok aynı mantık geçerli. Şeritleme sistemi, disk ile fazlaca uğraşan uygulamalar için "hissedilecek" düzeyde performans artışını sağladığını söylemek mümkün. Örnek mi? Mesela, görüntü işleme ile uğraşan dostlarımız, uzun görüntü dosyalarını işlerken, arada olan takılmalardan oldukça şikayetçi. Şeritleme yöntemi ile, oluşan bu darboğazı fazlasıyla aşmak mümkün. Lafı dolamadan söyleyelim, bilgisayarı şu anda en çok yavaşlatan parçaların başında harddisk geliyor. Performans artışı hissetmek istiyorsanız, şeritleme sistemine bakmalısınız. Özellikle, son zamanlarda Windows 2000 ve Windows Millenium işletim sistemleri oldukça revaçta ve zaten disk ile fazlaca uğraşan bu işletim sistemlerinin üzerine bir ton ıvır zıvır program kurunca, sabit disk'in kafayı sıyırması farz oluyor.
   Şeritleme sistemi kuracak arkadaşlar, bir konuya oldukça dikkat etmeli: Veri güvenliği. Veri güvenliği bakımından, şeritleme sistemi çok sakat. Bunu daha önce de vurgulamıştık. Disklerinizden birisine en ufak bir şey olduğunda, diğer diskteki tüm bilgilerde anında uçuyor. Bir daha geri gelmemek şartıyla. Bizden söylemesi. Hani bir şey olursa, söylemedi demeyin.
   Aynalama ise, performans'ın yerine güvenliğin ağır bastığı yerlerde kullanılmalı. Aynalama sistemi için de en az 2 disk gerekiyor. Mesela 2 tane disk aldınız diyelim ve bunları aynalama sistemini kullanarak yapılandırdınız. Disk'lerden bir tanesi bundan sonra gözükmeyecek. Niye? Çünkü birinci diske yazdığınız her şey, eş zamanlı olarak ikinci diske yazılacak; arka planda çalışan dakik bir yedekleme ünitesi olacak.. Birinci diskinizin balataları koparma vakti geldiğinde, hiç telaşlanmıyorsunuz; ikinci diskiniz ile veri kaybı olmadan işlerinize devam ediyorsunuz. Benim dosyalarım kıymetlidir, onlar giderse ben de giderim diyorsanız, şöyle güzelinden bir aynalama sistemi kurmanız sizler için mantıklı olacaktır.

   Aynalama sisteminde performans, tek diskli konfigurasyona göre düşüyor. Yazma performansında bir düşme olduğunu söylemek mümkün; okuma performansı için ise aynı şey geçerli değil.

    Evet, IDE RAID kontrolcüleri ile sağlana bir diğer sistemi ise şeritleme + aynamala sistemi. Bunu 4 disk ile yapıyorsunuz. İki disk ile şeritleme yapıyorken, diğer iki disk bunların aynalamasını yapıyor. Bende para çok, dosyalarım önemlidir, hız da isterim diyorsanız, RAID 0+1 sistemi, sizler için mantıklı olacaktır.

NELER GEREKİYOR? 

    Öncelikle kafanızda hangi RAID sistemini kuracağını belirlemiş oldunuz. Şimdi, herkesin kafasına takılan bir soru var burada. Geçtiğimiz aylarda yazdığımız RAID ile ilgili yazıdan sonra bu sorular çoğaldı: "Hocam, RAID sistem kuracağım, RAID sisteminde kullanacağım disk kapasiteleri ve modelleri aynı mı olmalı? Bizi bir aydınlatsan". Mantıklı sorular bunlar. Hemen açıklayalım:

   Eğer şeritleme (RAID 0) yapacaksanız, disklerin kapasiteleri ve modelleri aynı olacak diye bir kaide yok. Kapasiteler farklı olabilir. Modelleri de. Fakat bizim önerimiz, birbirine yakın özelliklerdeki, aynı kapasitedeki disklerden kullanmanız olacaktır şeritleme yöntemi için. Aynı model + kapasite tabii ki tercih sebebidir. Mesela atıyorum, sistemimde 7200 devir dönen ve 2 MB tampon belleğe sahip bir disk var. Şertileme yapacaksanız, bunun yanına aynı kapasitede 5400 devir bir disk takmanız mantıklı değil.

   Yine 7200 devir, 2 MB tampon belleğe sahip, tercihen aynı kapasiteye sahip bir disk takmanız yararınıza. Ama burası önemli: şeritleme yaparken, kapasitelerden önce, diskin ana özelliklerinin (devir dönüş hızı ve tampon bellek) aynı olmasına özen gösterin. Mesela, 7200 rpm'lik bir disk'in yanına aynı kapasitede 5400 rpm disk yakıp şeritleme yaptığınızda, performans hiç de istediğiniz gibi olmayabilir.
Aynalama (RAID 1) modunda ise, kaynak olacak olan disk'in boyutu, yedekleme işlemi yapacak olan disk'ten daha küçük olmalı. Yani, yedekleme işlemi yapacak olan ikinci disk'in boyutu, birinci disk'ten daha büyük olmalı. Yeni bir sistem kuracaksanız ve aynalama yapmaya niyetli iseniz, aynı model ve kapasiteye sahip iki disk almanızı tavsiye ederiz.
Şeritleme + Aynalama (RAID 0 + 1) biraz daha çetrefilli. Dolayısı ile bu sistemde kullanacağınız tüm disklerin aynı kapasite ve tercihen aynı modelde olmasına özen gösterin.

   Diskleri temin ettikten sonra başka nelere ihtiyacımız olacak derseniz, IDE RAID kontrol kartı diyeceğiz. Eğer anakartınızın üzerinde IDE RAID kontrolcüsü entegre olarak gelmiş ise, bir şey yapmanıza gerek yok. Eğer anakartınızda böyle bir kontrolcü yok ise, PCI yuvasına takılan IDE RAID kontrolcülerinden alabilirsiniz diye düşünüyorum. Fiyatları da oldukça uygun mertebede.

SÜRÜCÜLERİ VE BIOS'U GÜNCELLEYELİM 

   "Hocam, yapma etme; zaten BIOS'lardan gına geldi, RAID'in BIOS'uda mı olurmuş" diye söylenmeye başlamıştır bir kaçımız. Sürücüleri işletim sistemini kurduktan sonra güncelleriz ama BIOS olayı önemli. Her RAID kontrolcüsünün bir BIOS'u var. Bu bir. Çünkü, RAID yapılandırmasını nasıl yapardık yoksa? Tıpkı anakartın BIOS'u gibi; BIOS'a girip RAID yapılandırmalarını yapıyoruz ve birkaç ayar çekiyoruz. Anakartların nasıl BIOS güncellemesi çıkıyor ise, IDE RAID kontrolcülerinin de BIOS güncellemeleri çıkıyor ve var olan hatalar düzeltiliyor. Bazen bu hatalar ciddi düzeyde olabiliyor. Mesela, eski BIOS'da yer alan bir hata, şeritlediğiniz diskleri uçurabiliyordu. Bundan dolayı, en son BIOS sürümünü yüklemek gerekiyor. Eğer anakartınızın üzerinde entegre bir RAID kartı var ise, anakartınızın en son BIOS'unu yüklemeniz yeterli. Bu sayede, RAID kontrolcüsünün BIOS'u da güncellenmiş olacaktır. PCI RAID kontrolcüsü kullanıyor iseniz, hangi marka o kartı üretmiş ise onun WWW sitesine gitmek gerekiyor. HighPoint'in HTP370 RAID kontrolcüsünü taşıyan kartlar için generic BIOS sürümleri mevcut:
http://www.highpoint-tech.com/370 drivers.htm. Promise, hem RAID kontrolcüsü üreten, hem de bu kontrolcüleri taşıyan kartları üreten bir firma. Bu kartlardan sahipseniz, http://support.promise.com/Support/ adresine gidiyorsunuz. Ülkemizde, Abit'in HTP370 RAID kontrolcüsü kartından başka PCI IDE RAID kontrol kartı bulamayacağınız düşünerek, diğer markalardan bahsetmemiz mantıksız. Kendisi üzerinde RAID kontrolcüsü taşıyan anakartlar ise piyasada pek fazla değil. Ama Abit'in RAID kontrolcüsü taşıyan kartlarını bulmak mümkündür diye düşünüyorum. GigaByte'ın ve Asus'un henüz RAID kontrolcüsü taşıyan kartları Türkiye'de yok.
   PCI RAID kartlarının BIOS'u güncelleme işlemi pek de zor değil. Aralık ayında ele aldığımız anakartın BIOS güncellemesine oldukça benziyor. Bir sistem disketiyle, bilgisayarı açın. Komut satırına, güncelleme programının ismini yazın. Seçenekler arasından "Flash BIOS" ifadesini seçin ve dosya ismini girin. Dikkat etmeniz gereken, her üreticini farklı bir güncelleme sistemi içermesi. Dolayısı ile, çektiğiniz dosya arasında olan readme (benioku) dosyalarında söylenenleri adım adım yapmak, kartınızı bozmamanız açısından mantıklı olacaktır.

    Daha sonra, kartın sürücülerini çekmeniz gerekiyor. Tıpkı nasıl ses kartının sürücüsünü yüklüyorsanız, RAID kontrolcüsünün sürüclerini de yüklemeniz gerekiyor. İlgili adresleri yukarıda verdim. Bunlar çekin ve bir köşede dursun. Lazım olacak çünkü. İlerde boşu boşuna uğraşmayalım. Eğer, Windows 2000 veya NT 4.0 gibi bir işletim sistemi kuracaksanız, bu sürücüler önceden lazım. Yok ama Win98 & ME kuracağım derseniz ister şimdi çekin ister sonra. Paşa gönlünüz bilir.

İŞLEMLERE BAŞLIYORUZ 

    Sizlere rehberlik etmek amacıyla biz de kendi sistemimize RAID bir sistem kuralım dedik. Bunun amacıyla yukarıda gördüğünüz gibi baba bir sistem oluşturduk. 256 MB belleğe artık ağzımız alışıyor; fiyatlar ucuzlamışken almak gerek diyoruz. Abit KT7A-RAID anakarta entegre olarak HPT370 RAID kontrolcüsünü 1.03b BIOS'u ve sürücüleri kullanıldı. İşlemci olarak ise, çarpanını kırdığımız Duron 600 işlemcimizi paşalar gibi 1 GHz'de çalıştırdık ve işlemcinin bir darboğaz yaratmasını engelledik. Kurduğumuz RAID sistemin performansı analiz edebilmek amacıyla - çoğumuzun şeritleme (RAID 0) sistemini kuracağını düşünerek - 2 tane 7200 devir ve 2 MB tampon belleğe sahip 20 GB'lık Quantum Fireball AS disklerimizi şeritleme metodu ile sisteme bağladık ve elde edeceğimiz performans artışını görebilmek amacıyla testlerimizi gerçekleştirdik. Test sonuçlarımızı, yazımızın sonunda tartışacağız. İlk önce RAID sisteminin kurulumunu yapalım.

  Eğer 2 disk ile şeritleme yapacaksanız, iki diskinizi de RAID kontrolcüsünün farklı portlarına Master olarak bağlayacaksınız. Biliyorsunuz, ATA/66 standardı ile birlikte kabloların artık disklere takılacak yönü standartlaştı. Disk'lerin üzerinde Jumper'lar ile artık oynamıyoruz. Bir kerelik olsun, Jumper'ımızı "Cable Select" konumuna getiriyoruz. Böylece, diski bağladığımız kablonun ucu, sabit disk'in bağlı olduğu kanalda efendi veya köle olmasını belirliyor. ATA/100 kablomuzun (ATA/66 kablosu ile aynı) mavi ucu, kontrolcünün IDE portlarına takılacak. Eğer diskin efendi (master) olması isteniyorsa, kablonun siyah ucuna; köle (slave) olması isteniyorsa kablonun gri ucuna diski takmak gerekiyor.

   Bu noktalara dikkat ettikten sonra, eğer iki disk ile şeritleme yapacaksanız, iki disk'in de farklı kanallar Master olarak bağlayacaksınız. Eğer 2'den fazla disk kullanacaksanız (Örneğin 4 disk) mecburen takılacak diğer diskler köle durumuna düşecek.
Eğer iki disk ile aynalama yapacaksanız, bu disklerin de ayrı kanallara master olarak bağlanması tavsiyemizdir.
Biliyorsunuz, IDE RAID kartlarına maksimum 4 disk bağlayabiliyorsunuz. Para çok, ben 4 disk aldım diyorsanız, fazla bir öneri yok. Ya bu 4 diskin hepsini şeritleyerek maksimum performans elde edeceğiz ve toplama kapasiteden bir düşüş olmayacak. Ya da, 2 disk'i şeritleriz, diğer ikisini de bunları aynalayacak şekilde ayarlarız.

    4 disk ile şeritleme + aynalama yapacak iseniz (2 tanesi şeritleme için, 2 tanesi aynalama için) Birinci kanaldaki efendi ve köle diskleri şeritleyelim, diğer IDE kanalındaki efendi ve köle diski ise bu şeritlediğimiz diskleri aynalaması için görevlendirelim.
Böylece, hangi yapılar için, disklerin durumunun nasıl olması gerektiğini öğrendik. Şimdi ise, kontrol kartlarımızın BIOS'una girerek bu işlemleri nasıl yapılacağına bir bakalım.

   Türkiye'de, HPT 370 RAID kontrolcüsünü taşıyan kartlar olduğunu düşünerek, biz de sizlere bu işlemleri HPT 370 RAID kontrolcüsüne sahip ABIT KT7A-RAID anakartı ile anlatacağız. Demek istediğimiz, adım adım yapacağımız işlemlerde HPT 370 RAID kontrolcüsünü baz alıyoruz.
Bilgisayarını açtıktan sonra, BIOS Post Ekranından sonra, IDE RAID kontrol kartının BIOS ekranı görünecektir, ve burada kartın BIOS'una girebilmek için Ctrl + H tuş kombinasyonunu kullanıyoruz.

    Kartın BIOS ekranı geldiğinde, pek de yabancı gözükmeyen bir ekran ile karşılaşacağız.
BIOS ekranında 5 tane seçenek karşınıza gelecek. Birinci seçenek ile RAID dizimizi yaratabiliyoruz, ikinci ayar ile daha önceden var olan RAID dizemizi silebiliyoruz, kontrolcü üzerine bağlı olan olan IDE aygıtların çalışma modunu seçebiliyoruz (mesela diskiniz ATA/100 standardında ise, burada ayar UDMA 5 olarak belirir; bu ayarı değiştirebilirsiniz). Ve son olarak, eğer kontrolcünün üzerine birden fazla disk takılı ise, bunlardan hangisinin birincil disk olarak kullanılacağını belirliyorsunuz. Bizim burada yoğunlaşacak olduğumuz seçenek birincisi.

   Birinci seçenek olan, Create RAID (RAID Yarat) seçeneğine girdiğimizde, birkaç oynanamız gereken ayar çıkıyor. Bunlardan birincisi: Array Mode. Yani hangi RAID sistemini kuracağımızı buradan belirliyoruz.
   Örneğin iki diskimizi şeritleme yapacağız. İlk başta birinci seçenek olan Array Mode seçeneğinin üzerine gelerek Enter'a basıyoruz ve gelen menüden RAID 0 ( Striping ) seçeneğini seçiyoruz. Burada, hangi RAID sistemini kullanacağımız belirttik.
Bir sonraki aşamada, Select Disk Drives seçeneğine geliyoruz. Bu seçenekle, yukarıda belirttiğimiz şeritleme metodunda hangi disklerin kullanılacağını seçiyoruz. Bu seçeneğin üzerine gelip Enter'a basıyoruz ve aşağıda belirecek çubuk yardımı ile belirlediğimiz RAID sisteminde kullanılacak diskleri belirliyoruz.
    Evet, önemli olan aşamalar bitti gibi. Üçüncü seçenekte ise Block Size yani cluster boyutunu belirliyoruz. Bu rakam'ın 64 KB olması oldukça mantıklı. Cluster konusunda, daha önceki aylarda Levent Daşkıran'ın yazdığı "Sabit Diskinize Hükmedin" adlı yazısında ayrıntısıyla değinilmişti, bu yazıya http://www.pcmagazine.com.tr/dergi/temmuz2000/ 18.HTM adresinden erişebilirsiniz. Konuyu ayrıntısıyla merak edenler, ailenizin Web sitesinden Eski Sayılar Arşivi bölümünden bu yazıyı bulabilirsiniz. Ben ayrıntıya girmeden anlatacağım. Block Size ile tabir edilen, sabit diskinize ait bir mantıksal birim. Cluster'lar bilgilerin saklandığı en küçük birim. Mesela, Cluster boyutunu siz 64 KB belirler iseniz, diskinize kopyalayacağınız en küçük dosya boyutu 64 KB olarak kalacaktır. Mesela, 1 KB'lık dosya kopyaladınız ya, işte bu diskte 64 KB yer kaplayacak. Peki bu işin artısı ne derseniz, cluster boyutu ne kadar büyük ise performans o kadar iyidir demektir. Örnek vererek anlatalım.
    Mesela, siz 100 parçalık bir dokümanın içinden mi bir dosyayı daha kolay bulursunuz, yoksa 20 parçalık mı? 20 parçalık dokümanın içinde, aradığınız dosyayı bulmak daha kolay olur. Cluster boyutunu ne kadar küçültürseniz, Sabit Diskiniz istediğiniz dosyayı bulmak için biraz daha fazla çaba harcayacaktır. Bu da performans düşüşü demek oluyor. Ama, sıralı okuma ve yazmada normale oranla oldukça hızlı çalışabilirsiniz Bu işin eksisi yok mu? Var tabii.. Eğer küçük dosyalar ile çok fazla uğraşıyorsanız, bu sizin için kapasiteden kaybetmeniz anlamına gelir. Video Editing gibi işlemlerle uğraşan arkadaşlar için bu miktarın 64 KB olması tavsiyemizdir. Hatta herkes için tavsiyemizdir.
En son seçenek ise, "Start Creation Process". Bu seçenek ile, seçtiğimiz ayarlara göre RAID dizemiz oluşturuluyor. İşte bu kadar! Daha sonra BIOS'umuzdan çıkarak bilgisayarı yeniden başlatıyoruz.

   Diskimizi şimdi biçimlendirmemiz lazım. 2 adet 20 GB'lık diskimizi şeritledik diyelim. RAID ayarlarını yaptık ve RAID dizemizi yarattık. FDISK ile diskimizi biçimlendirmeye çalıştığımızda, tek parça 40 GB'lık dev bir parça göreceksiniz. İşte olay bu. Sonra "format c:" komutunu verdiğinizde ise, "aheste çek kürekleri mehtap uyanmasın" kıvamında sabit diskiniz formatlanmaya başlanacak. Bu arada, BIOS'dan birincil boot aygıtı olarak ATA100 RAID'i seçmeyi unutmuyorsunuz değil mi? Eğer PCI RAID kontrol kartına sahipseniz, birincil boot aygıtı olarak SCSI'yi seçin.

   Şimdi kafamız karıştı diyorsunuz ve "hocam bir toparlasana şöyle güzelcene" diye mırıldanıyorsunuz. Olayın mantığını kavramak önemli. İlk olarak hangi RAID dizesini kullanacağımızı seçiyoruz. Daha sonra Bu RAID dizemizde hangi disklerin kullanılacağını belirliyoruz. Cluster boyutunu seçiyoruz ve RAID dizemizi yaratıyoruz. Daha sonra ise, nasıl yeni bir disk aldığımızda ona format muamelesi yapıyoruz, RAID dizemize de aynı muameleyi yapıyoruz. FDISK kullanmasını bilmeyen dostlarımız buraya tıklayabilirler

    İşlemimiz bitti sayılır. Mirroring (Aynalama) veya Striping (Şeritleme) + yapacak arkadaşlar içinde aynı işlemler geçerli. Fakat Aynalama yapacak arkadaşlar için ayrı bir paragraf açmak istiyoruz.
    Aynalama (RAID 0 = Mirroring) yapacak arkadaşlara has birkaç özellik bulunuyor BIOS'umuzda. Bu ayarlardan birincisi, ana menüde olan "Duplicate Mirror Disks" ayarı. Bu ayar ile varolan bir disk'in, hiçbir şekilde biçimlendirmeden başka bir diske yedeğinin alınmasını sağlıyor ve bir "aynalama" sistemi kuruyor. Bu menüye girdiğiniz zaman karşınıza, üç seçenek gelecek. Select Source Disk - Selecet Target Disk - Start Duplication.
   Birinci seçenek ile kopyalanmasını istediğiniz kaynak disk'i seçiyorsunuz. İkinci seçenek ile, bu dosyaların kopyalanacağı, yani "ayna" olacak diski seçiyorsunuz. Üçüncü seçenek ile ise bu kopyalama işlemlerini başlatıyorsunuz. Bu işlem yaklaşık 30 dakika kadar sürecektir.

      Daha sonra bu menüden çıkıp işlemlerinize devam edebiliyorsunuz. Yani, şöyle bir soru mutlaka sizden gelecektir: "Kardeşim, ben sıfırdan bir RAID 1 (şeritleme) sistemi kurmak istemiyorum. 15 GB bilgim var ve ben bu bilgileri yedekleyemem. Eğer aynalama sistemi kurarken disk'ten bilgiler silinecekse, bu işi hiç yapmayalım. Bilgilerimize zarar vermeden, ikinci bir disk'i, ana diskimin aynası olarak nasıl konfigüre edebilirim". İşte bunu "Duplicate Mirror Disks" menüsünden yapacaksınız.
      Bu arada, "Create Array" menüsünden, "Array Mode" yani hangi RAID dizesi oluşturulacağının sorulduğu menüden, Span (JBOD) seçeneği dikkatinizi çekecektir ve bunun ne olduğunu soracaksınız. "Span "modu ile, belirlediğiniz disklerden bir havuz oluşacak. Yani sistemde takılı olan iki tane 20 GB'lık diski "Span" yap dediğinizde, tıpkı RAID 0 (şeritleme) metodunda olduğu gibi, 40 GB göreceksiniz diskinizi. Ama hiçbir performans veya güvenlik katkısı olmadan. Buradan, "Span" modunun, herhangi bir performans yada güvenlik bakımından getirdiği bir özelliği olmayan, sadece belirlediğiniz disklerden bir "havuz" oluşturan bir sistem. Kullanıp kullanmamak size kalmış.
      Bu adımları takip ettiğiniz takdirde bir sorun olmayacaktır. Zaten RAID dizesi kurmak basit bir iş. Windows 2000 veya NT 4.0 işletim sistemlerini kurarken bir sorun çıkabilir. Zira, NT tabanlı işletim sistemleri (NT 4.0 ve Win2K) üçüncü parti IDE kontrolcüleri üzerine takılı olan disklerden kurulum yapamıyor. Bunun için, bu iki işletim sistemini de kurarken, alt tarafta şöyle bir mesaj görünüyor: "3. parti SCSI veya IDE kontroclüleri üzerindeki disklerden kurulum yapacaksanız F6 tuşuna basınız". Velhasıl kelam, kurulumun başında F6 tuşuna basıyorsunuz ve kurulumun ilerleyen bölümlerinde sizden bu IDE veya SCSI kontrol kartının disketini isteyecek. Siz de paşalar gibi, kartın yanında gelen sürücüleri göstereceksiniz. Olay tamamdır.
    Yazının başlarında, Internet'ten yeni sürücüleri çekin demiştik ya, işte bakın nasıl da yaradı. Windows 9x & ME kurarken bu sürücülere ihtiyaç yok. İşletim sisteminin kurulumu bittikten sonra, Bilgisayarım - Denetim Masası - Sistem Yöneticisi - Aygıt Yöneticisi bölümünden, bilinmeyen aygıltar bölümüne baktığınızda, Mass Storage Controller adlı bir aygıt göreceksiniz. Bu aygıt'ın üzerine gelip, özelliklerine gidip, "Sürücüleri Güncelle" butonuna tıklayarak, Internet'ten indirdiğiniz yeni sürücülerin yerini gösterdiğinizde, aygıt yöneticisine baktığınızda, aşağıdaki resim gibi bir görüntü elde edeceksiniz. İşte, sürücü kurulumu da bitti.

PEKİ ELİMİZE NE GEÇTİ ?

   Aynalama (Mirroring) sistemi ile elimize gerçekten çok sağlam bir güvenlik sistemi geçti diyebiliriz. Disk bozulma kaygısı olmadan işlemlerinize devam edin. Ama bu güvenlik için bir diskinizi feda etmiş oluyorsunuz. Bilmiyorum, çoğu kişi sırf bu konu yüzünden aynalama metodu yerine, performans için şeritleme metodunu uygulayacaktır. Şimdi merak da ediyorsunuzdur, 2 diskimi şeritledim; performans kazancım ne olur? Biz de, yerimizde durmadık, sırf bu iş için gidip 2 x 20 GB Quantum Fireball AS 7200 rpm ATA/100 disk aldık ve Abit KT7A-RAID üzerine bu diskleri Striping ( şeritleme) metodu ile bir güzel çaktık.

    Cluster boyutunu, yukarıda sizlere tavsiye ettiğimiz gibi 64 KB olarak belirledik. Dosya sistemi olarak FAT32 kullandık ve Windows 2000 Professional İşletim sistemini yükledik. Daha önce aynı sistemde, yine HPT 370 RAID kontrolcüsüne takılı olan tek Quantum Fireball AS diskini aynı şartlarda test ettik. Ve Şeritleme yaptığımız sistem ile sonuçlarını karşılaştırdık.

İsterseniz ilk başta performans sonuçlarına bir bakalım. Daha sonra yorum yaparız:

   Winbench99 ile yaptığımız testlerde, performans farkı ciddi bir şekilde artıyor. Zaten, performans artışının gözle görülür olduğunu sanırım söylememe gerek yok. Transfer oranlarının, yüksek miktarda artığına dikkat edin. Sisoft Sandra 2001'i normalde testlerimizde kullanmıyoruz. Fakat çoğu kullanıcının, Winbench99 test programını temin edememesi ve testi gerçekleştirmenin oldukça zor olduğunu düşünerek, Sisoft Sandra'nın test sonuçlarına da yer verelim istedik. Zira bu programı temin etmek çok kolay ve herkes kendi sisteminden ufak çaplı bir test yapabilir:
 http://www.sisoftware.co.uk/sandra adresinden gerekli bilgilere erişebilirsiniz.

   Peki ne dikkatimizi çekti? RAID 0 sisteminde, işlemci kullanımı oldukça yüksekti. Normalde tek disk ile olan işlemci kullanımının yaklaşık 9-10 katı kadar fazla işlemci kullandığını gördük. Yani yaklaşık olarak %30 civarında. Peki bu normal miydi? Bazı donanım sitelerine bakarak, benzer sonuçlar aldıklarını gördük. Bazılar ise %4 gibi bir rakam bulmuşlar ki, bu arkadaşlar sanırım "atıl" olarak ölçüm yapmışlar.

    Diskin okuma ve yazma hızı bir darboğazdan çıkınca, işlemci daha fazla ve daha hızlı gelen veriyi daha çabuk işlemek zorunda kalıyor. Tabii, doğal olarak işlemci kullanımı artıyordu. Bundan dolayı, bunu bir dezavantaj olarak görmek doğru değil.

   Şimdi gelelim sonuca. Öncelikle, sisteminin genel performansını arttırmak için şeritleme yöntemi çok mantıklı. Özellikle, görüntü ve resim işleme gibi Sabit diskinizi oldukça kasan uygulamalarda farkı ciddi olarak hissetmeniz mümkün. Görüntü işlemeyle uğraşan bir çok arkadaş, IDE Sabit Disk'i üzerinde büyük video'ları işlerken sorun yaşamaktan şikayetçi. İki tane şöyle iyisinden 7200 devir, 2 MB tampon belleğe sahip ve ATA/100 özelliğinde disk alıp bunları şeritlerse, bu sorunların altından kalkılabileceğini bilmek gerekir. En azından darboğaz olan disk hızını en aza indirebilmek mümkün.
   Hızı önemsemeyen ama verilerini güvene almak isteyen kullanıcılar için ise RAID 1 (Mirroring - Aynalama) konfigurasyonu oldukça mantıklı olacaktır. Bu sayede, veri kaybetme korkusu olmadan işlere devam etmek oldukça rahatlık verici bir olay. Yani düşünsenize, siz hiçbir şey yapmadan, diğer taraftan bilgilerinizin eş zamanlı olarak diğer diske yedeklerinizin alınması ve birinci diske bir şey olduğunda, aynalama yaptığınız disk ile çalışmalarınıza devam etmek oldukça hoş, verisi önemli kişiler için gerekli bir özellik.
   Bu arada, ATA/100 konusunda birkaç şey söylemek lazım. Günümüzde ATA/33 standardını aştığımızı biliyoruz. Normal şartlarda, bu gidişle IDE Diskler ile ATA/66 yani 66 MB/saniye hızını aşmamıza daha çok var. Peki ATA/100 gerekli mi? Normal kullanıcılar için hayır. Normalde ATA/100 gerekli bir olay değil ama RAID ile şeritleme yaparsanız? İşte o zaman cevabımız değişir, ve ATA/100'ün işe yaradığından bahsederiz. Sebep mi? İki diski şeritleyerek yaptığımız testlerde, sizlerinde grafiklerden gördüğü gibi, transfer oranlarında 66 MB/saniye hızına yavaşça dayandığımızı gördük. 4 Disk ile şeritleme yapacak olsaydık, 66 MB/sn. tranfer hızını aşmış olacaktık ve ATA/100 standardı bizler için oldukça lazım olacaktı.
    Yani sonuçta, ATA/100 bazı kullanıcılar için bile olsa işe yarıyor. "Yahu, 4 disk ile şeritlemeyi kim yapar ki?" demeyin. Bunu yapan bir çok kişi var. Tabii, paraları da bol, o ayrı mesele.
    Gelelim sonuca."RAID 0 veya RAID 1 veya RAID 0+1 konfigürasyonlarını tavsiye eder misin?" şeklinde bir soruya cevap vermek aslında kolay. Eğer disk performansından bıkmış iseniz, ve Diskinizi ciyak ciyak ötmesini istemiyorsanız, cevabımız evet. Diskinize bir kaza veya şans eseri bir şey olduğunda, verileri kaybetmek korkuyorsanız, ve veriler gidince sizde gitmek durumunda iseniz, cevabımız evet. Hızın ve güvenliğin önemli olduğu iş istasyonlarında bu tür bir konfigürasyon gerekli ise, cevabımız evet.

   IDE RAID olayı, "mini iş istasyonu" inşaa etmek isteyenlerin işine yarayacaktır. Ama unutmayın, sunucu veya "baba iş istasyonu" kıvamında bir şey istiyorsanız, o zaman kat be kat pahalı olan SCSI çözümlerine yönelmenizi sanırım söylememize gerek yok. Hadi bakalım, kolay gelsin hepinize. Bol RAID'li günler...